Tín phiếu là chứng chỉ ghi nhận khoản nợ ngắn hạn do Chính phủ hay Ngân hàng Nhà nước phát hành. Đây được xem là một hình thức đầu tư ít rủi ro nhất trên thị trường tiền tệ nhưng mang lại mức lợi nhuận không cao. Vậy tín phiếu là gì? Hãy cùng 3Gang tìm hiểu trong bài viết đưới đây nhé!
1. Khái niệm Tín phiếu là gì?
Tín phiếu được xem là chứng chỉ ghi nhận khoản nợ ngắn hạn được phát hành theo phương thức do pháp luật quy định để vay tiền.
Tín phiếu xác nhận rõ quyền chủ nợ, quyền được hưởng lợi tức ổn định của người sở hữu đồng thời xác nhận nghĩa vụ tương ứng của chủ thể phát hành. Vì vậy, tín phiếu có nghĩa là phiếu làm tin cho chủ sở hữu nó. Pháp luật quy định rõ ràng cách thức phát hành tín phiếu tùy thuộc vào loại tín phiếu và ai là người phát hành.
>> Xem thêm: https://3gang.vn/dau-tu-quy-trai-phieu/
2. Phân loại tín phiếu
Tín phiếu được chia thành 2 loại chính là:
+ Tín phiếu Kho bạc
+ Tín phiếu Ngân hàng Nhà nước
2.1. Tín phiếu kho bạc
– Tín phiếu kho bạc do Kho bạc phát hành ra, được xem là công cụ vay nợ ngắn hạn của chính phủ với mục đích bù đắp cho những thiếu hụt tạm thời của ngân sách nhà nước.
– Tín phiếu kho bạc thuộc loại chứng khoán chiết khấu, mặc dù không được nhà phát hành trả lãi, nhưng lại được bán ra với mức giá chiết khấu tức là giá thấp hơn so với mệnh giá. Khi đến hạn, nhà đầu tư được nhận lại đủ mệnh giá, theo đó phần chênh lệch giữa mệnh giá chứng khoán và giá mua chứng khoán chính là lãi mà đầu tư nhận được.
– Tín phiếu kho bạc được xem là công cụ tài chính có mức độ rủi ro thấp nhất trên thị trường tiền tệ bởi khả năng hạn chế bị vỡ nợ từ người phát hành, nghĩa là chính phủ luôn có khả năng thanh toán khoản nợ khi đến kỳ hạn thanh toán, vì chính phủ lúc nào cũng có thể tăng thuế hoặc in tiền để trả nợ. Tuy nhiên mức lãi suất của loại tín phiếu này thường thấp hơn các công cụ khác lưu thông trên thị trường tiền tệ.
>> Gợi ý:https://3gang.vn/von-chu-so-huu-la-gi-cong-thuc-tinh-von-chu-so-huu-chinh-xac-nhanh-nhat/
– Tín phiếu kho bạc thường được phát hành theo từng lô dựa trên phương pháp đấu giá. Ngân hàng là người mua chủ yếu loại tín phiếu này, ngoài ra còn có các công ty và các trung gian tài chính khác.
– Vì được mua bán nhiều nhất trên thị trường tiền tệ nên Tín phiếu kho bạc được xem là công cụ có tính thanh khoản cao nhất.
– Tín phiếu kho bạc thường được Ngân hàng trung ương các nước sử dụng với mục đích điều hành chính sách tiền tệ thông qua thị trường mở.
2.2. Tín phiếu Ngân hàng Nhà nước
Tín phiếu Ngân hàng Nhà nước do Ngân hàng nhà nước phát hành ra, được xem là một loại công cụ nợ với mục đích hút tiền về nhằm thắt chặt chính sách tiền tệ.
Ngân hàng nhà nước phát hành Tín phiếu cho các tổ chức tín dụng hoạt động trên lãnh thổ nước Việt Nam. Các tổ chức này có hoạt động, tính pháp lý rõ ràng, có tài khoản thanh toán bằng đồng tiền Việt tại Ngân hàng Nhà Nước. Tín phiếu được ngân hàng phụ trách phát hành, hạch toán, và thanh toán bằng đồng Việt Nam.
Kỳ hạn tín phiếu Ngân hàng nhà nước không được vượt quá 364 ngày. Mệnh giá tiền của tín phiếu luôn là 100.000đ hay bội số của 100.000đ.
Tín phiếu chính là chứng chỉ ghi sổ nợ ngắn hạn được Ngân hàng nhà nước phát hành theo luật định để vay tiền. Chủ sở hữu tín phiếu là chủ nợ, được hưởng lợi tức ổn định từ các cá nhân và tổ chức vay. Đồng thời cũng phải thực hiện nghĩa vụ tương ứng theo yêu cầu.
Khi đến hạn thì bên vay nợ phải tiến hành thanh toán cho chủ tín phiếu bằng với mệnh giá vào ngày đến hạn. Nếu hạn thanh toán rơi vào ngày chủ nhật, hoặc nghỉ lễ thì sẽ lùi lịch thanh toán vào ngày tiếp theo sau đó.
Ngân hàng nhà nước sẽ trực tiếp quyết định lãi suất cho vay tín phiếu làm sao phù hợp với mệnh giá tiền chung ở thời điểm đó. Khi phát hành tín phiếu ngân hàng phải đề ra mục tiêu rõ ràng và điều chỉnh hạn mức phù hợp với mục tiêu đó về việc điều hành chính sách tiền tệ trong từng thời kỳ.
Yêu cầu khi vay mượn tín phiếu là phải có thỏa thuận rõ ràng và điều khoản ràng buộc. Nội dung trong đó có nêu về lãi suất, thời hạn vay, và thời điểm trả nợ. Hiện nay Chính phủ, ngân hàng nhà nước hoặc doanh nghiệp đều có thể phát hành tín phiếu ra thị trường để huy động vốn trong thời gian ngắn dưới 1 năm.
Các đối tượng sở hữu tín phiếu ngân hàng Nhà Nước thì khó có thể sử dụng để mua bán, cầm cố, hay trao đổi trên thị trường mở một cách mập mờ. Thông thường họ sẽ giữ lại đến khi đáo hạn thời gian tiếp theo để hưởng lãi suất nhất định.
Hiện nay Tín phiếu có thể được mua, bán, chuyển nhượng, cầm cố giữa các ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng, ngân hàng hợp tác xã hội, hay công ty tài chính với nhau. Bảo hiểm tiền gửi được phép mua tín phiếu ngân hàng Nhà Nước từ các đơn vị đã nêu ở trên.
>> Xem thêm: https://3gang.vn/top-8-app-dau-tu-tich-luy/
3. Một số quy định của pháp luật về tín phiếu (Thông tư số 01/2021/TT-NHNN)
3.1. Đối tượng được phép phát hành tín phiếu
Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phát hành giấy tờ có giá dựa theo Giấy phép thành lập, hoạt động của họ, bao gồm:
+ Ngân hàng thương mại.
+ Ngân hàng hợp tác xã.
+ Chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
+ Công ty tài chính/ cho thuê tài chính.
3.2. Đối tượng có thể mua tín phiếu
Các tổ chức (bao gồm cả tổ chức tín dụng, hoặc chi nhánh ngân hàng nước ngoài), cá nhân Việt Nam và tổ chức, cá nhân nước ngoài, trừ trường hợp được quy định tại khoản 2, khoản 3 Điều này.
Đối tượng mua tín phiếu do công ty tài chính, hoặc công ty cho thuê tài chính phát hành là tổ chức Việt Nam và tổ chức nước ngoài.
3.3. Hình thức phát hành tín phiếu
Tín phiếu được phát hành dưới hình thức chứng chỉ, bút toán ghi sổ và các hình thức khác phù hợp với quy định tại Luật Chứng khoán, các văn bản hướng dẫn Luật Chứng khoán và các quy định khác của pháp luật có liên quan.
Việc phát hành tín phiếu theo hình thức chứng chỉ, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải thiết kế và in ấn hết sức cẩn thận để đảm bảo khả năng chống giả mạo cao, và phải cấp cho người mua chứng nhận quyền sở hữu nó.
3.4. Các mệnh giá của tín phiếu
Tín phiếu có mệnh giá là 100.000 VNĐ hoặc bội số của 100.000 VNĐ.
Mệnh giá của tín phiếu phát hành theo hình thức chứng chỉ được in sẵn hoặc dựa theo thỏa thuận giữa các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phát hành với người mua.
Bên cạnh đó, thời hạn, ngày phát hành và ngày đến hạn thanh toán đối với tín phiếu sẽ được quyết định bởi tổ chức tín dụng, hoặc chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
3.5. Nguyên tắc phát hành tín phiếu
Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài chủ động tổ chức các đợt phát hành tín phiếu dựa theo quy định tại Thông tư này khi tuân thủ các tỷ lệ bảo đảm an toàn tại khoản 1 Điều 130 Luật Các tổ chức tín dụng (đã được sửa đổi, bổ sung) và theo hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước.
Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thực hiện phát hành tín phiếu trực tiếp cho người mua tại địa điểm giao dịch hợp pháp trong phạm vi mạng lưới hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Tín phiếu phát hành theo hình thức chứng chỉ hoặc chứng nhận quyền sở hữu tín phiếu phải bao gồm các nội dung sau:
+ Tên của tổ chức phát hành
+ Tên gọi của tín phiếu
+ Ký hiệu, số sê-ri phát hành
+ Chữ ký người đại diện hợp pháp của tổ chức tín dụng, hoặc chi nhánh ngân hàng nước ngoài phát hành tín phiếu và các chữ ký khác theo quy định của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
+ Mệnh giá tín phiếu, thời hạn, ngày phát hành, và ngày đến hạn thanh toán.
+ Lãi suất, phương thức trả lãi, thời điểm trả lãi, và địa điểm thanh toán cả gốc và lãi
+ Họ tên, số Chứng minh nhân dân/Căn cước công dân hoặc hộ chiếu còn hiệu lực sử dụng, địa chỉ của người mua (đối với người mua là cá nhân); tên tổ chức mua, số giấy phép thành lập hoặc mã số doanh nghiệp hay số giấy phép đăng ký kinh doanh (nếu như doanh nghiệp chưa có mã số doanh nghiệp), địa chỉ của tổ chức mua (đối với người mua là tổ chức)
+ Đối với tín phiếu do công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính phát hành, cần ghi rõ người sở hữu tín phiếu chỉ được phép chuyển quyền sở hữu cho tổ chứ
+ Các nội dung khác của tín phiếu do tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài quyết định.
3.6. Quy trình phát hành và thanh toán tín phiếu
Quy trình phát hành và thanh toán tín phiếu do tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài quy định phải phù hợp với đặc điểm, mô hình quản lý của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và các quy định khác của pháp luật có liên quan, đảm bảo việc phát hành và thanh toán tín phiếu được chính xác và an toàn. Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải cung cấp thông tin đầy đủ cho người mua tín phiếu về quy trình phát hành và thanh toán tín phiếu ra sao.
3.7. Thanh toán tín phiếu
– Tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài có trách nhiệm thanh toán đầy đủ cả gốc và lãi đúng hạn cho người mua.
– Phương thức thanh toán tiền gốc và lãi tín phiếu do tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài quyết định phù hợp với các quy định của pháp luật có liên quan, được công bố cho người mua khi phát hành tín phiếu.
– Việc thanh toán trước hạn tín phiếu do tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài quyết định dựa trên cơ sở đề nghị của người mua, bảo đảm an toàn hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Lãi suất áp dụng trong trường hợp thanh toán trước hạn tín phiếu phù hợp với quy định của Ngân hàng Nhà nước.
4. Phương thức phát hành tín phiếu
Hiện nay trên thị trường tài chính sử dụng 2 phương thức chính để phát hành tín phiếu đó là:
– Phương thức đấu thầu:
Với phương thức này, Ngân hàng Nhà nước sẽ thực hiện việc phát hành tín phiếu phù hợp với những nội dung đã được quy định bởi pháp luật về nghiệp vụ thị trường mở một cách đúng quy cách.
Phương thức bắt buộc:
Với phương thức này, các ngân hàng sẽ phát hành tín phiếu bắt buộc dựa vào chính tình hình thực tế đang diễn ra của thị trường trong những thời điểm nhất định tương ứng. Tuy nhiên các tổ chức tín dụng cũng phải thực hiện giao dịch mua tín phiếu tuân thủ theo đúng Quyết định được ban hành bởi Thống đốc của Ngân hàng Nhà nước.
Trên thực tế, tín phiếu được phát hành theo phương thức bắt buộc một phần bởi lý do thông tư bổ sung quy định về việc xử lý vi phạm khi phát hành tín phiếu sai quy định. Vì thế, đối với trường hợp tổ chức tín dụng thanh toán không đủ hoặc không mua, Ngân hàng nhà nước sẽ trực tiếp trích nợ thanh toán của các đối tượng tổ chức tài chính đó. Ngân hàng sẽ tiến hành thông báo khi đã thu đủ số nợ thiếu trong vòng 05 ngày làm việc kể từ ngày phát hành tín phiếu cho tổ chức tín dụng. Ngược lại, nếu đến hạn trích xong nợ mà vẫn chưa thu hồi xong thì tổ chức tín dụng sẽ bị xử lý vi phạm hành chính theo đúng với quy định.
5. Mục đích của việc phát hành tín phiếu
– Việc phát hành tín phiếu nhằm tạo ra lợi nhuận, tối giản hóa số tiền lưu thông trên thị trường tiền tệ. Đồng thời để thắt chặt chính sách tiền tệ tài chính và điều tiết đồng tiền luân chuyển.
– Bên cạnh đó, việc sử dụng tín phiếu còn giúp ngăn chặn cũng như chống được tình trạng lạm phát đối với đồng tiền Việt Nam. Và không thể phủ nhận rằng, tình hình lạm phát tiền tệ của nước ta cũng đã giảm đi đáng kể.
– Chính sách và quy định về tiền tệ cũng được cải thiện và trở nên dễ dàng hơn.
– Làm tăng nguồn cung tiền.
– Kích thích được hoạt động và tình hình kinh tế giữa các tổ chức/ doanh nghiệp tài chính với nhau.
6. Công thức tính giá bán của tín phiếu
Công thức để xác định giá bán của tín phiếu như sau:
G = MG/(1+L*t/365)
Trong đó:
G: giá bán của tín phiếu
MG: mệnh giá lúc ban đầu của tín phiếu
L: lãi suất của tín phiếu (%/năm)
t: thời hạn của tín phiếu (tính theo ngày)
7. Kết luận
Thông qua bài viết phía trên 3Gang đã giúp bạn khái quát được tín phiếu là gì cũng như vai trò của tín phiếu đối với nền kinh tế tài chính. Hi vọng với kiến thức bổ ích này bạn đọc sẽ nắm bắt được các thay đổi của thị trường để điều chuyển nguồn vốn và đầu tư hiệu quả.
